Tag: gedragsverandering

Interview

“Ik ben niet die irritante collega die iedereen op de vingers tikt”

nicolesimone

Laten we eerlijk zijn: infectiepreventie heeft geen sexy imago. Dat merkte ook Marloes Vissers toen ze zo’n anderhalf jaar geleden aan de slag ging als ambulant verpleegkundige bij Attent Zorg en Behandeling. Marloes: “Iedereen binnen het team was al aandachtsvelder, maar een aandachtsvelder infectiepreventie was er nog niet. Waarschijnlijk omdat het heersende idee toch is, dat je dan ‘die irritante collega moet zijn die iedereen op de vingers tikt’.” Gelukkig is Marloes dat – mede dankzij de adviezen van Simone Krooshof – niet geworden.

“Ondanks het niet zo sexy imago had ik er meteen wel oren naar om aandachtsvelder infectiepreventie te worden”, vertelt Marloes. “Ik ben van nature nieuwsgierig en houd van het doen van onderzoek. Twee eigenschappen die je als aandachtsvelder infectiepreventie goed kunt inzetten.”
Om in haar nieuwe rol goed beslagen ten ijs te komen, volgt Marloes de 2-daagse scholing voor aandachtsvelder infectiepreventie van Gelders Zorgnetwerk Infectiepreventie, GAIN. “Deze training werd gegeven door Simone. Zij is ook betrokken bij Attent Zorg en Behandeling als deskundige infectiepreventie.”

Handenalcohol bij cliënten thuis
Tijdens de training leert Marloes analytisch te kijken naar wat binnen de zorg voor hun oudere cliënten beter kan. “Met die bril op ben ik naar onze zorg gaan kijken en er vielen me twee dingen op die beter zouden kunnen. Ten eerste ontbrak geregeld de handenalcohol bij cliënten thuis, waardoor je als verpleegkundige je handen niet goed kon ontsmetten. Ten tweede signaleerde ik dat veel van de apparaten en hulpmiddelen die wij bij cliënten thuis gebruiken, niet vaak schoongemaakt worden. Dan heb ik het bijvoorbeeld over de HB-meter, de bladderscan en verschillende pompen. Die spullen nemen we mee van cliënt naar cliënt, zonder dat ze gereinigd worden. Samen met Simone heb ik toen een plan van aanpak besproken om deze twee zaken te verbeteren.”

Niet in mijn eentje verantwoordelijk
“Dankzij Simones adviezen leerde ik vooral dat infectiepreventie teamwork is en ik steeds van het begin tot het einde mijn collega’s bij alle stappen moet betrekken. Door samen na te denken over hoe we de volgende stap gaan zetten en hoe we die nieuwe werkwijze onderdeel maken van de bestaande werkwijze, is infectiepreventie iets van iedereen geworden. Dat voorkomt ook meteen dat ik ‘die irritante collega ben die iedereen op de vingers tikt’.”

Soms een lange adem
Inmiddels staan bij alle cliënten thuis flacons handenalcohol en zijn er miniflesjes handenalcohol voorradig die elke collega kan meenemen. “Ook wat betreft het reinigen van de apparaten hebben we al mooie stappen gezet”, vervolgt Marloes haar verhaal. “Op dit moment inventariseer ik hoe vaak en door wie de pompen moeten worden schoongemaakt. Ja, soms vergen trajecten een lange adem én juist dan is het fijn als je zo’n gedegen deskundige als Simone achter de hand hebt, met wie je op elk moment even kunt sparren. Op zo’n moment weet Simone me altijd verder te helpen. Door een verrassende zienswijze of door me in contact te brengen met één van haar vele connecties, bijvoorbeeld in het ziekenhuis. Zonder haar begeleiding zou ik veel sneller vastlopen.”

Blogs

“Aandacht voor infectiepreventie betaalt zich altijd terug”

nicolesimone

Stiekem denken toch nog veel mensen bij infectiepreventie vooral aan ‘extra werk’, ‘een extra kostenpost’ en ‘protocollen vol regels’. “Gelukkig verdwijnt die angst vaak snel als ze ontdekken hoe je op een haalbare, betaalbare en praktische manier met infectiepreventie aan de slag kunt gaan”, vertellen de twee bevlogen deskundigen Infectiepreventie Nicole Kiefte en Simone Krooshof. Nicole en Simone durven zelfs te stellen dat aandacht besteden aan infectiepreventie binnen je zorginstelling zich altijd terugbetaalt. Zowel in tijd als in geld als in het welzijn van de patiënten, cliënten, bewoners en medewerkers.

Altijd goed voorbereid
Simone: “Daarvoor hoef je alleen maar terug te denken aan de Covid-periode. Juist toen bleek hoe belangrijk het op orde hebben van de basishygiëne en infectiepreventie zijn om besmettingen bij patiënten, bewoners en medewerkers te voorkomen. Dat geldt bij Covid, maar ook bij griep, MRSA of Scabiës.Zonder goed werkend infectiepreventiebeleid moet je opeens, als besmettingen de kop opsteken – én het door zieke cliënten en uitvallende collega’s al extra druk is -, allerlei extra uitzoekwerk doen.” Nicole vult aan: “Stel dat je dan opeens kweken moet laten maken om de besmettingshaard te achterhalen. Waar stuur je die kweken dan heen? En hoe krijg je ze allemaal weer duidelijk terug? En wanneer kies je ervoor om iemand in isolatie te plaatsen om verdere besmetting te voorkomen?”

Van weten naar willen
Voorkomen is dus beter dan genezen. Cliché maar waar. Zeker bij infectieziekten. Maar hoe zorg je nou voor een effectief infectiebeleid dat verder gaat dan protocollen. Nicole: “Dat bereik je niet van de ene op de andere dag. Daarvoor is een aanpak nodig waarmee je iedereen binnen jouw zorgorganisatie meeneemt en laat snappen wat hij of zij kan doen om besmettingen te helpen voorkomen. En, heel belangrijk, waarom zij dit moeten doen. Want alleen bewustwording helpt echt om gedrag te veranderen.”

Praktische pakketten
Omdat Nicole en Simone signaleerden dat vooral zorginstellingen binnen de langdurige zorg en de thuiszorg kampten met vraagstukken rond infectiepreventie, bieden ze voor deze sectoren pakketten aan om hun infectiebeleid op orde te krijgen en te houden. “Met deze pakketten kunnen zij op een heel praktische en betaalbare manier een effectief infectiepreventiebeleid opzetten en borgen binnen hun organisatie. Zo’n pakket bestaat uit praktische protocollen, toegespitst op de sector, het opleiden van aandachtsvelders binnen de organisatie, een nieuwsbrief die zij vier keer per jaar binnen de organisatie kunnen versturen en een jaarlijkse netwerkbijeenkomst voor alle aandachtsvelders infectiepreventie en beleids- en kwaliteitsmedewerkers. Daarbij horen ook nog acht consulturen per maand, onze actieve deelname aan de infectiepreventiecommissie en één keer per jaar een audit om te kijken hoe de organisatie ervoor staat, inclusief een verslag en verbetervoorstel.”

Mooie mijlpalen
Met deze praktische aanpak hebben Simone en Nicole afgelopen jaar al verschillende instellingen kunnen helpen. Simone: “Ik kijk met trots terug op de resultaten die we behaald hebben bijvoorbeeld bij Zorgorganisatie Philadelphia. In 2022 moest daar echt nog gewerkt worden aan de randvoorwaarden, maar afgelopen jaar konden we al de diepte in. We hebben veel scholing kunnen geven. Waar er eerst één aandachtsvelder was per locatie, is dat er nu één per team. Infectiepreventie is nu echt ingebed in de hele organisatie.”
Nicole: “Ook ben ik trots op de voorlichtingsfilmpjes die we gemaakt hebben voor de gehandicaptenzorg en voor de thuiszorg. Die filmpjes kunnen organisaties komend jaar gebruiken om hun bewoners en cliënten op een heel laagdrempelige manier te leren hoe zij zelf kunnen bijdragen aan het voorkomen dat zij of hun zorgverleners ziek worden. Want dát blijft natuurlijk de allerbelangrijkste reden waarom we ons hard maken voor infectiepreventie!”    

Blogs

Protocollen, en dan?

Nicole Kiefte

Protocollen, en dan?

Landelijk zijn er veel gesubsidieerde initiatieven om zorgorganisaties te helpen bij het implementeren en borgen van infectiepreventie. Denk aan de 10 ABR Zorgnetwerken, Vilans, Waardigheid en Trots. Wanneer zij ons benaderen voor inhoudelijke kennis over infectiepreventie, is er één vraag die bijna altijd voorbij komt.

Wil je ons helpen met het schrijven van infectiepreventieprotocollen? Vaak is het een beleidsmedewerker die met deze taak belast wordt. Vaak is het niet duidelijk welke richtlijnen er allemaal zijn en welke protocollen belangrijk zijn voor een instelling. Het is voor beleidsmedewerkers zonder inhoudelijke kennis erg moeilijk om protocollen beknopt en duidelijk op te stellen.

Lappen tekst

Onze ervaring is dat beleidsmedewerkers, met alle goede bedoelingen, alles wat in een richtlijn staat willen opnemen in het protocol. Maar een zorgmedewerker heeft in een protocol geen behoefte aan lappen tekst om te lezen. Daarnaast moeten protocollen up-to-date blijven. Hoe zorgt een beleidsmedewerker dat hij of zij inhoudelijk op de hoogte is van aangepaste richtlijnen?

Goede infectiepreventieprotocollen zijn kort en bondig en vertellen de medewerker precies wat ze moeten doen, wanneer ze dat moeten doen en hoe ze het moeten doen. Meer dan dat is er niet nodig. Maar hoe verhouden deze protocollen zich dan tot het waarom achter deze protocollen?

Gedrag veranderen

Daar zit de crux…. Het hebben van protocollen alleen is niet voldoende. Want zonder goede implementatie en borging is er niemand die van dat protocol op de hoogte is. Om infectiepreventie goed in te bedden is veel meer nodig. Infectiepreventie vraagt om gedragsverandering. Een gedragsverandering teweegbrengen vergt een lange adem. Dat red je niet met het hebben van protocollen alleen.

“Iedereen weet wat hij doet, een gedeelte weet hoe hij het doet, maar weinigen weten waarom hij het doet.” Simon Sinek.

Niemand gaat zijn gedrag veranderen als je niet weet waarom je dat zou moeten doen. In onze scholingen ligt daarom de nadruk op waarom je iets zou moeten doen. Aan de hand van de besmettingscyclus leggen we uit wat je kunt doen om de keten te doorbreken, zodat zorgmedewerkers snappen wat de consequenties zijn van hun eigen gedrag. Daarnaast is het belangrijk om aandachtsvelders infectiepreventie te hebben binnen de teams. Zij kunnen collega’s motiveren het juiste te doen.

Bij het opleiden van deze aandachtsvelders gaat driekwart van de scholing over hoe je jouw collega’s meeneemt in veranderingen. Continue aandacht is belangrijk om gedragsverandering te krijgen en te houden, zonder dat jij de politieagent hoeft te zijn.

Alleen een e-learning is niet voldoende. Een enthousiaste vakidioot, die goede uitleg geeft met (praktijk)voorbeelden erbij, beklijft veel beter!

Infectiepreventie is niet altijd zwart of wit

Het checken of er volgens protocol gewerkt wordt is belangrijk om te toetsen waar je als organisatie staat in de borging van je beleid. Infectiepreventie is niet altijd zwart of wit. Vaak zijn het afwegingen van risico’s. Een deskundige infectiepreventie kan deze afwegingen het beste maken.

De uitkomsten uit audits kunnen weer input geven aan de infectiecommissie. Het geeft inzicht in hoe de organisatie ervoor staat en waar de verbeterpunten liggen. Een deskundige infectiepreventie kan hierin inhoudelijk adviseren en sturing geven. Dat voorkomt dat organisaties gaan zwemmen.

Toch is de realiteit dat veel organisaties vinden dat zij het zelf kunnen. Ze maken gebruik van de gratis initiatieven die aangeboden worden. En hoewel er ook vanuit deze organisaties op gestuurd wordt dat er een blijvende relatie wordt opgebouwd tussen zorgorganisaties en deskundigen infectiepreventie, blijkt de inhoudelijke expertise niet noodzakelijk genoeg of te duur. Het gevolg is dat het infectiepreventiebeleid wel op papier staat, maar dat het niet volgens voorschrift wordt uitgevoerd.

Om zichtbaar te maken wat er nodig is om infectiepreventie te borgen heeft Kiefte & Krooshof standaard pakketten ontwikkeld, die zorgsector specifiek zijn. Deze pakketten bevatten alles om een organisatie te ontzorgen en om echt stappen te maken. Kleinschalige organisaties bieden wij de mogelijkheid om samen een pakket af te sluiten. Zo wordt infectiepreventie haalbaar en betaalbaar.

Blogs

Er is geen ontkomen meer aan

Simone Krooshof

Omdat cliënten wonen binnen instellingen in de gehandicaptensector is huiselijkheid heel belangrijk. Dat is natuurlijk terecht. Zeker in de kleinschalige woonvoorzieningen. Helaas heeft de coronapandemie ook in deze sector hard toegeslagen en is daarmee de noodzaak om iets te doen aan infectiepreventie toegenomen. Dat blijkt nu ook door het feit dat in het nieuwe kwaliteitskompas het volgende staat op blz. 50:

Zorgaanbieders hebben ook de verantwoordelijkheid voor een veilige en gezonde omgeving. Het gaat dan om de fysieke omgeving met passend meubilair en (til)hulpmiddelen, maar ook om een veilige omgeving met blijvende aandacht voor hygiëne en infectiepreventie, zodat infectieziekten zoveel mogelijk voorkomen en bestreden worden. 

Het betekent dat er geen ontkomen meer aan is. Je zal hier iets mee moeten doen als gehandicaptenzorgorganisatie. In de praktijk is dit regelmatig heel lastig. Want waar moet je beginnen?

Vaak wordt eerst een start gemaakt met het schrijven van de protocollen. Zorgorganisaties denken dan dat als deze op orde zijn de rest vanzelf gaat. Maar als je gaat kijken op de werkvloer dan is er  weinig kennis omtrent infectiepreventie. Dit heeft onder andere te maken met dat veel medisch niet geschoold personeel (begeleiders) werkzaam is in de gehandicaptensector.

In de memo “ABR en infectiepreventie in de gehandicaptenzorg”. Een oriënterende inventarisatie (3 maart 2020), worden de risicofactoren genoemd voor deze sector. Zo ook: “Onvoldoende hygiënebesef onder (een groot deel) van de zorgverleners door onvoldoende scholing en voorlichting.

De deskundige infectiepreventie is de aangewezen persoon om zorgorganisaties te begeleiden in deze zoektocht. In de verpleeghuis- en thuiszorgsector worden de deskundigen infectiepreventie al op steeds grotere schaal ingezet.

De begeleiding bestaat bijvoorbeeld uit het uitvoeren van een risico-inventarisatie en aan de hand van de uitkomsten bekijken waar prioriteit aangegeven kan worden ten aanzien van implementatie van infectiepreventiebeleid. Ook kan ondersteuning worden gegeven bij het helpen opstarten van een infectiepreventiecommissie of het geven van scholingen op het gebied van infectiepreventie aan medewerkers.

De deskundige infectiepreventie zal altijd kijken naar wat haalbaar en werkbaar is binnen de organisatie en daarbij ook het punt “huiselijkheid” daar in mee nemen.

De vrijblijvendheid is in ieder geval nu voorbij voor deze sector en dat is een goede zaak. Daarnaast toetst de IGJ steeds frequenter op het onderwerp infectiepreventie binnen de deze sector.

Blogs

Hoe krijgen we infectiepreventie op de werkvloer?

nicolesimone

Onlangs was ik aanwezig bij een infectiecommissievergadering van een organisatie in de gehandicaptensector. Daar waren twee medewerkers aanwezig die op dat moment in de organisatie geschoold werden tot infectiepreventieadviseurs (IPA’s). Ik vroeg aan deze medewerkers of zij wisten waar hun verantwoordelijkheden lagen binnen de organisatie ten aanzien van infectiepreventie. Zij gaven aan hier geen idee van te hebben. De zorgorganisatie dacht, dat met het aanstellen van deze IPA’s, de kennis omtrent infectiepreventie te kunnen borgen binnen de organisatie.

Tegenwoordig worden IPA’s opgeleid als een soort van verlengde arm voor de deskundige infectiepreventie. Ook zijn er zorgorganisaties waar contactpersonen infectiepreventie (CIP-ers) of aandachtsvelders infectiepreventie (AHI-ers) zijn.  Zelfs in het onlangs uitgekomen adviesrapport in opdracht van het ministerie van VWS (“Uitvoeringsadvies versterken hygiëne en infectiepreventie langdurige zorg”) wordt dit onderscheid gemaakt. Daar staat ook in dat de  IPA een cursus krijgt van 5 dagen, de CIP-er van 4 dagen en de AHI-er een korte cursus, aldus het rapport.

Allemaal (officiële?) functionarissen die opgeleid worden om taken te vervullen ten aanzien van infectiepreventie. Vaak denken organisaties dat met het aanstellen van deze personen, infectiepreventie geborgd is binnen een zorgorganisatie.

Maar waar liggen nu de verantwoordelijkheden van deze functionarissen? En wat hebben zij nu echt nodig om infectiepreventiebeleid op te werkvloer te krijgen?

Als het gaat om infectiepreventiebeleid op de werkvloer te krijgen zijn naar mijn mening twee dingen heel belangrijk om te beseffen.

Ten eerste, wie is in een organisatie waarvoor verantwoordelijk als het gaat over infectiepreventie? En ten tweede, infectiepreventie gaat altijd over gedragsverandering.

Vraag het een willekeurig  aantal functionarissen uit een zorgorganisatie, wie is nu waar verantwoordelijk voor als het gaat over infectiepreventie? En je zal veel verschillende antwoorden krijgen. Het is dus als organisatie heel belangrijk om hier eerst duidelijkheid in te krijgen. Waar is een directie verantwoordelijk voor, waar is een manager verantwoordelijk voor…etc. En als je dan toch aan de slag wil gaan met IPA’s, CIP-ers of AHI-ers, wat zijn dan hun verantwoordelijkheden en taken. En krijgen ze daar structureel tijd voor?

Wat hebben de IPA’s, CIP-ers of AHI-ers nodig om aan de slag te gaan als infectiepreventie altijd gaat over gedragsverandering?

Theorie over micro-organismen en antibioticaresistentie? Misschien wel, maar als je het ze zelf vraagt dan zijn ze vooral op zoek naar, hoe krijg ik mijn collega’s zover dat ze die handsieraden af gaan doen en geen lange mouwen meer dragen in de winter.

Ik denk dat deze functionarissen vooral gebaat zijn bij het krijgen aangereikt van tools om aan de slag te gaan met collega’s om die gedragsverandering voor elkaar te krijgen. Daar moet naar mijn mening de meeste tijd in zitten gedurende een opleiding of cursus.

Wat zegt dit alles over de rol van de deskundige infectiepreventie?

De deskundige infectiepreventie is de aangewezen functionaris om inhoudelijke kennis ten aanzien van infectiepreventie voor de IPA’s, CIP-ers en AHI-ers op peil te houden en de  IPA’s, CIP-ers en AHI-ers te helpen om de aanzwengelaars te laten zijn binnen hun eigen organisatie/team als het gaat over infectiepreventie.

Daarnaast kunnen “vreemde ogen” ook dwingen en is de deskundige infectiepreventie de aangewezen persoon om organisaties/teams te enthousiasmeren en aan te zetten tot een gedragsverandering.

In dat laatste is mogelijk binnen onze eigen beroepsgroep nog winst te behalen.